Eucharystia - prorocy i pisma

Gdzie w Pismach i u Proroków znajdują się wzmianki o ofiarach, które mogłyby być zapowiedzią ofiary Chrystusa, uobecniającej się w każdej Mszy św.?

Autorzy Nowego Testamentu podkreślają zgodnie, że celem zbawczej misji Chrystusa było wyzwolenie człowieka z niewoli grzechu (zob. np. J 1,29; Rz 5,12-21; Ga 1,1; 1 P 3,18; 1 J 3,5; Hbr 2,17), którego dokonał Chrystus poprzez ofiarę przebłagalną z samego siebie. Prawdę tę zwięźle wyraził autor Pierwszego Listu św. Jana: „On bowiem jest ofiarą przebłagalną za nasze grzechy, i nie tylko nasze, lecz również za grzechy całego świata” (1 J 2,2; por. 4,10). Kwestię tę bardzo szeroko rozwinął autor Listu do Hebrajczyków, który między innymi stwierdził: „Chrystus, zjawiwszy się jako arcykapłan dóbr przyszłych, przez wyższy i doskonalszy, i nie ręką - to jest nie na tym świecie - uczyniony przybytek, ani nie przez krew kozłów i cielców, lecz przez własną krew wszedł raz na zawsze do Miejsca Świętego, zdobywszy wieczne odkupienie. Jeśli bowiem krew kozłów i cielców oraz popiół z krowy, którymi skrapia się zanieczyszczonych, sprawiają oczyszczenie ciała, to o ile bardziej krew Chrystusa, który przez Ducha wiecznego złożył Bogu samego siebie jako nieskalaną ofiarę, oczyści wasze sumienia z martwych uczynków, abyście służyć mogli Bogu żywemu” (Hbr 9,11-14). A na innym miejscu wyjaśnił: „Wprawdzie każdy kapłan staje codziennie do wykonywania swej służby, wiele razy te same składając ofiary, które żadną miarą nie mogą zgładzić grzechów. Ten przeciwnie, złożywszy raz na zawsze jedną ofiarę za grzechy, zasiadł po prawicy Boga (...). A grzechów ich oraz ich nieprawości więcej już wspominać nie będę. Gdzie zaś jest ich odpuszczenie, tam już więcej nie zachodzi potrzeba ofiary za grzechy. Mamy więc, bracia, pewność, iż wejdziemy do Miejsca Świętego przez krew Jezusa (Hbr 10,11-12.17-19). Ta przebłagalna ofiara Jezusa za grzechy ludzi dokonała się poprzez Jego mękę i śmierć na Krzyży (zob. np. Rz 5,8; 1 Tm 5,10; 1 P 3,18;), przez co zawarł z Bogiem w imieniu ludzkości Nowe i Wieczne Przymierze (zob. Mt 26,28; Mk 14,24; Łk 22,20; 2 Kor 3,6; Hbr 9,15; 12,24). Pamiątką i uobecnianiem się tej zbawczej ofiary Chrystusa jest - jak zostało wyżej powiedziane - każda Msza św. jako Eucharystyczna Ofiara - Najświętsza Ofiara.

Opierając się na teologicznej refleksji autorów Nowego Testamentu, należy zatem pierwszorzędnie przywołać te wzmianki w Pismach i u Proroków, gdzie mowa jest o ofiarach ekspiacyjnych za grzechy. W Starym Testamencie istniały dwa rodzaje takich ofiar: „ofiara za grzechy (ḥaṭṭā’ṯ)” (zob. Kpł 4,1 - 5,13; 6,17-23) oraz „ofiara zadośćuczynienia (’āšām)” (zob. Kpł 5,14-26; 7,1-6). Ich celem było przywrócenie przymierza z Bogiem, złamanego na skutek grzechu człowieka. Na uwagę zasługuje „ofiara za grzechy”, w której odgrywały rolę dwa elementy; a) złożenie zwierzęcia w ofierze, z którego zazwyczaj spalano na ołtarzu wszystkie tłuste części, ponieważ uważano je za najlepsze, zatem należne samemu Bogu (zob. np. Kpł 4,8-10. 31); b) ofiarowanie krwi, gdyż to właśnie ona miała główne znaczenie oczyszczające (zob. np. Wj 30,10; Kpł 4,5-7; Hbr 9,22).

Nawiązanie do tego rodzaju praktyk można znaleźć również na kartach biblijnych poza Pięcioksięgiem. Przykładem tego mogą być księgi historyczne, gdzie znajdują się wzmianki lub dłuższe opisy ofiar przebłagalnych za grzechy  - ḥaṭṭā’ṯ (zob. np. 2 Krn 29,20-24; Ezd 6,17; 2 Mch 12,45; por. Ne 10,34). Szerszy opis ofiary przebłagalnej „za królestwo, za świątynię i za Judę” (2 Krn 29,21), „za całego Izraela” (2 Krn 29,24) znajduje się w 2 Krn 29,20-24:

„Wstał król Ezechiasz, zebrał naczelników miasta i poszedł do świątyni Pańskiej. Przyprowadzono wówczas siedem młodych cielców, siedem baranów, siedem jagniąt i siedem kozłów na ofiarę przebłagalną za królestwo, za świątynię i za Judę. Następnie polecił kapłanom, synom Aarona, by złożyli całopalenia na ołtarzu Pańskim. Zabito te cielce, a kapłani wzięli z nich krew i pokropili ołtarz. Następnie zabiwszy barany pokropili krwią ołtarz. Zabili jagnięta i skropili krwią ołtarz. Przyprowadzili potem kozły, przeznaczone na ofiarę za grzech, przed króla i zgromadzenie, aby włożyli na nie ręce. Potem kapłani je zabili, a ich krew wylali na ołtarz jako ofiarę przebłagalną dla zadośćuczynienia za całego Izraela, albowiem król nakazał całopalenie i przebłagalną ofiarę za całego Izraela”.