Bóg widzi inaczej

Trudno nie zauważyć, ze faryzeusz z przypowieści jest człowiekiem sprawiedliwym. Wypełnia Boże prawo. Tak przynajmniej wynika z tego, co mówi. Trudno też nie zauważyć, że celnik z przypowieści faktycznie jest grzesznikiem. Sam to uznaje w swojej modlitwie. A jednak Bóg usprawiedliwia celnika, nie faryzeusza. Można by powiedzieć, że przecież faryzeusz nie potrzebował usprawiedliwienia, ale takiej interpretacji przeczy ostatnie zdanie: „kto się wywyższa, będzie poniżony, a kto się uniża, będzie wywyższony”. Wywyższony został – przynajmniej w oczach Boga – celnik. Poniżony – faryzeusz. Dlaczego?

To proste. Bóg nie lubi zarozumiałych pyszałków, którzy gardzą innymi. Nawet jeśli są to tzw. „porządni” ludzie. Za to życzliwym okiem patrzy na skruszonego grzesznika.

Warto dodać: w przypowieści nie ma mowy o tym, że celnik się nawrócił. Bóg uznał go za usprawiedliwionego nie z powodu tego, że postanowił zmienić zawód, oddać co ukradł (jak Zacheusz) albo przynajmniej już nikogo nie okradać. On tylko świadom swojej grzeszności błagał Boga o litość. A Bóg go wysłuchał. Nie patrząc na to, jak dalej potoczy się jego życie…

W kontekście pierwszego czytania z Księgi Syracha i owego niepokojącego zdania („Kto służy Bogu, z upodobaniem będzie przyjęty, a błaganie jego dosięgnie obłoków”) trzeba w tym momencie powiedzieć: Bóg przyjmuje także błagania grzeszników. A mierżą go nieraz ci, którzy niby wiernie mu służąc zapominają o tym, że żadnym człowiekiem, nawet najbardziej grzesznym, nie wolno nam gardzić.

5. W praktyce

Dla porządku warto podsumować w tym miejscu rozsypane tu i ówdzie w tekście wskazówki dotyczące tego, jak na człowieka patrzy Bóg.

• Bóg nie ma względu na ludzkie godności. Wręcz przeciwnie, bliżsi zdają mu się być ci, którzy tu na ziemi doznają różnorakiej biedy i ucisków.
• Bóg jest sprawiedliwy. Choć tu na ziemi może tego nie być widać, bo część rachunków ureguluje w wieczności.
• Bóg lituje się nad skruszonymi grzesznikami. Nawet jeśli nie ma z ich strony jakiejś radykalnej przemiany życia, a jest tylko zwykłe żebranie o łaskę.
• Boga mierżą ci, którzy słusznie czy niesłusznie uważając się za sprawiedliwych gardzą tymi, którzy w ich opinii (słusznej czy niesłusznej) są grzesznikami.

 A co poza tym?

• Czytania tej niedzieli to wołanie o to, by większa uwagę zwrócić na „sieroty i wdowy”; na biednych, krzywdzonych (z Syracha), na znajdujących się w poważnych życiowych kłopotach (z Tymoteusza). To niekoniecznie muszą być klienci opieki społecznej. To często ludzie nie tyle mający jakieś kłopoty finansowe, co stłamszeni przez los i swoich bliźnich. Kiedy się skarżą ich bracia nie mają cierpliwości ich wysłuchać. Ich opowieści o krzywdach jakich doznali od tzw. zacnych ludzi wywołują niesmak, bo przecież nie godzi się źle mówić o bliźnich, a już w ogóle nie godzi się ujawniać czyichś wad czy podłości. To taki godny prawdziwych faryzeuszy paradoks: zachować dobre mniemanie o człowieku, który krzywdzi, oskarżać tego, który ujawniając prawdę próbuje się przed krzywda bronić. Jakby wyrządzenie krzywdy było drobiazgiem, ale już mówienie o niej poważnym grzechem…
   
• Ewangelia tej niedzieli to wielkie wołanie, by nie gardzić grzesznikami. Jakimi są, czy wyrażają skruchę czy nie, wie Bóg. Nam nie wolno nimi gardzić. W żadnym wypadku.
  
  Trudno nie zauważyć jak aktualne jest to wezwanie Jezusa. Mamy w Polsce wielką rzesze tzw. porządnych katolików, z ust których ciągle sączy się jad wrogości wobec wszystkich, którzy z jakiegoś względu owym „porządnym katolikom” się nie podobają. Owszem, często nawet mają rację. Ale co z tego, jeśli bronią chrześcijaństwa językiem złości, która gdyby mogła, to by nie tylko zabiła, ale potem jeszcze rozerwała na kawałki?
  
  Sprawiedliwy może cieszyć się ze swojej sprawiedliwości, ale nie daje mu to prawa do pogardzania tymi, których uważa za grzeszników. Żadnego. W najmniejszym stopniu. Jak pokazuje przypowieść o faryzeuszu i celniku, taka postawa Boga mierzi.