Od nauczania Jezusa do spisania Ewangelii

Pierwszy okres, czas przedpaschalny, to czas Jezusa Chrystusa. Jego życie i nauka.

U początków Ewangelii znajduje się nauczanie i cała publiczna działalność Jezusa. Osoba Jezusa – wydarzenie Jezusa to właściwy punk narodzenia Ewangelii kanonicznych.

Adresatami mów Jezusa były tak anonimowe tłumy, jak również wybrani przez Niego pojedynczy uczniowie. Ci, którzy Mu towarzyszyli, patrzyli na Jego czyny, słuchali Jego słów. Dzięki temu później mogli stali się świadkami Jego życia i nauki. Głosząc naukę, Jezus używał ówczesnych sposobów przedstawiania treści, tzn. używał właściwych tamtemu czasowi form literackich. Ucząc dostosowywał się do mentalności uczniów, sprawiając iż to, co głosił, utrwalało w umysłach uczniów i łatwo mogło być przez nich zapamiętane. Były to np. przypowieści o królestwie Bożym, wezwania do nawrócenia i pokuty, powołanie do naśladowania, reguły postępowania uczniów, kontrowersje, apoftegmaty, tj. logia zawarte w kontekście narracyjnym. Z tych różnych form przekazywanych potem ustnie poszczególni ewangeliści skomponowali swoje dzieła.

Uczniowie wspólnoty przedpaschalnej, darzyli Jezusa pełnym zaufaniem. I choć nie był On ani kapłanem, ani uczonym żydowskim, powoływani uczniowie przystawali do Niego zawierzając się Mu bez reszty (zob. Mk 1,37; 3,7-10; 12,12). Poza tą grupą która towarzyszyła na co dzień Jezusowi, Jego uczniami byli także ci, którzy choć nie porzucali osiadłego trybu życia, to jednak przyjmowali tak uczniów jak i samego Jezusa do swoich domów. Tak w gronie uczniów podróżujących nieustannie z Jezusem, jak i pośród tych osiadłych sympatyków w znaczącej mierze zachowała się tradycja słów i czynów Jezusa.

Przez swoich słuchaczy Jezus był uważany za Nauczyciela i Proroka. On sam niejednokrotnie określał się jako prorok (zob. Łk 13,33). Tak też był nazywany przez wielu słuchaczy (Mk 8,28; Mk 6,15; Łk 7,16.39; 24,19). Jezusa określano także mianem Nauczyciel-Rabbi. Tytuł ten miał wydźwięk grzecznościowy, oddający w Ewangeliach nastawienie słuchaczy do osoby Zbawiciela[1]. Jezus nade wszystko jednak posiadał autorytet Mesjański. Pod Cezareą Filipową uczniowie głosem Piotra wyznają: „Ty jesteś Mesjasz, Syn Boga żywego” (Mt 16,8). Słowa zatem Jezusa miały szczególne znaczenie. Stąd też domagały się zapamiętania i przekazania następnym pokoleniom w celu rozważania i przemyśliwania. To były Słowa Mesjasza – uczniowie mieli tego świadomość.

Przekazującymi słowa Jezusa byli ludzie najczęściej niepiśmienni, choć pamiętać należy, iż pokolenie słuchaczy Jezusa miało szczególną zdolność i łatwość do zapamiętywania i przekazywania całych opowiadań i zdarzeń. Metodą podstawową w szkołach synagogalnych w czasach Jezusa było uczenie pamięciowe. Obowiązywała zasada: „Najpierw nauczyć się (opanuj pamięciowo), potem zrozumiesz”.

Główną cechą charakteryzującą uczniów Jezusa było ich przylgnięcie do osoby Mistrza. O ile nauczyciele żydowscy zobowiązywali uczniów do umiłowania i przylgnięcia do Tory, o tyle Jezus zobowiązuje do przyjęcia królestwa Bożego – przyjęcia osoby Jezusa. On jest jedynym ich Panem. Przekaz Słów Jezusa rozpoczął się jednak już za Jego życia. Jezus bowiem jeszcze przed Paschą posyłał uczniów, by szli i głosili Dobrą Nowinę (zob. Mt 10,7).