ODPOWIEDZI

OMÓWIENIE TURY III - ETAPU VI

Pytanie 1 [142] - (7 pkt.)

Której postaci biblijnej główny Patron naszego konkursu „doprawił rogi” i jak się to stało? ODPOWIEDŹ: Chodzi oczywiście o św. Hieronima, autora Wulgaty (konkurs został zorganizowany z okazji 1600 rocznicy jej ukończenia). W przypisie do Wj 34,29 w BT czytamy: Promieniowanie twarzy Mojżesza jest wyrażone słowem hebrajskim qaran, które poza znaczeniem „promienieć” ma także znaczenie „wypuszczać rogi” (Ps 69[68],32), stąd Wlg ma „cornuta”, dosł. „rogata”. Michał Anioł uwiecznił to na swojej słynnej rzeźbie. -------------------------------------- Jeden z czytelników napisał: W świetle tego, co sam napisałem w p.2. nie śmiem podważać autorytetu redaktorów Pisma - zespołu najlepszych polskich biblistów. A jednak (nieśmiało) powiem, że - nie jestem pewien czy najbardziej sensowne nie jest jednak następujące wyjaśnienie : Św. Hieronim miał do czynienia z oryginałem hebrajskim (nie z tekstem masoreckim !) Zatem słowo "qaran" (o którym wspomina przypis w "Tysiąclatce") wyglądało (w zapisie łacińskimi literami) mniej więcej tak : Q R N Tłumacz (czyli sam św. Hieronim, nasz patron) odczytał to ("dostawiając" samogłoski) jako QeReN (= rogaty), zamiast QaRaN (promienisty, promieniejący) Jednakże: Internetowy słownik polsko-hebrajski: קרן [czyli KRN lub QRN] (keren) – róg, promień Podręczny słownik hebrajsko-polski i aramejsko-polski Starego Testamentu: קרן – promieniować, mieć rogi קֶרֶן (czyli QeReN lub KeReN) – róg (przen. moc, władza), pagórek, promienie Natomiast w Wj 34,29 występuje קָרַן (czyli QaRaN lub KaRaN) Tak więc to nie tak, że QeReN = rogaty, a QaRaN = promienisty, promieniejący, lecz mówiąc w skrócie formy tego samego wyrazu mogącego oznaczać zarówno róg, mieć rogi jak i promień, promieniować

Pytanie 2 [143] - (6 pkt.)

Jaki mitologiczny potwór morski według Pisma Świętego został pokonany przez Boga? ODPOWIEDŹ: Ty zmiażdżyłeś łby Lewiatana, wydałeś go na żer potworom morskim. (Ps 74,14) lub Ty podeptałeś Rahaba jak padlinę, rozproszyłeś Twych wrogów możnym Twym ramieniem. (Ps 89, 11)

Pytanie 3 [144] - (5 pkt.)

Pismo Święte wspomina nie tylko o prorokach, ale również i o prorokiniach. Proszę wymienić pięć z nich. ODPOWIEDŹ: Miriam (Wj 15,20) Debora (Sdz 4,4) Chulda (2 Krl 22,14) Noadia (Ne 6,14) żona Izajasza (Iz 8,3) Anna (Łk 2,36) cztery córki Filipa (Dz 21,9) wymieniona została również Jezabel – lecz jako fałszywa prorokini (Ap 2, 20)

Pytanie 4 [145] - (4 pkt.)

Który fragment Pisma Świętego świadczy, wg. niektórych, że „umiłowany uczeń” Jezusa to św. Jan Apostoł i Ewangelista? ODPOWIEDŹ: Fragmentem tym, który pośrednio wskazuje, iż owym umiłowanym uczniem był św. Jan Apostoł i Ewangelista jest: Piotr obróciwszy się zobaczył idącego za sobą ucznia, którego miłował Jezus, a który to w czasie uczty spoczywał na Jego piersi i powiedział: Panie, kto jest ten, który Cię zdradzi? Gdy więc go Piotr ujrzał, rzekł do Jezusa: Panie, a co z tym będzie? Odpowiedział mu Jezus: Jeżeli chcę, aby pozostał, aż przyjdę, co tobie do tego? Ty pójdź za Mną. Rozeszła się wśród braci wieść, że uczeń ów nie umrze. Ale Jezus nie powiedział mu, że nie umrze, lecz: Jeśli Ja chcę, aby pozostał aż przyjdę, co tobie do tego? Ten właśnie uczeń daje świadectwo o tych sprawach i on je opisał. A wiemy, że świadectwo jego jest prawdziwe. (J 21,20-24) Wątpliwości jednak rodzą się z kilku powodów. Między innymi dlatego, że – jak czytamy chociażby w Encyklopedii Biblijnej: "Nie ma jednak pewności, że to właśnieapostoł Jan jest autorem Czwartej Ewangelii. Dowody z okresu patrystycznego wskazują, że zaczęto go z nią łączyć od czasów Ireneusza (późne lata II w. po Chr.), który przejął ten pogląd od swojego nauczyciela Polikarpa. Tradycja ta, uzupełniona ostatnimi badaniami wczesnego datowania tytułów Ewangelii, wydaje się – zdaniem niektórych – potwierdzać opinię, że Czwarta Ewangelia została napisana przez apostoła Jana lub przez jego ucznia (uczniów). Mimo to należy postępować ostrożnie, ponieważ Ewangelia Jana jest pozbawiona podpisu autora ani nie wymienia go w tekście. Nie należy również zapominać o istotnych różnicach między wizerunkami Jezusa przedstawionymi w Czwartej Ewangelii i Ewangeliach synoptycznych. Próby łączenia apostoła Jana z „uczniem, którego Jezus miłował” (J 13,23; 19,26; 20,2; 21, 7. 20 –24), opierającą się na domysłach, chociaż hipoteza taka jest możliwa. Sytuację dodatkowo komplikuje związek między „uczniem umiłowanym” a nie nazwanym po imieniu „innym” uczniem (J 1,40 i 18, 15-16)”

Pytanie 5 [146] - (3 pkt.)

Jakie było pierwsze zdanie, które usłyszał Szaweł po swoim upadku z konia w drodze do Damaszku? ODPOWIEDŹ: Nic nam nie wiadomo o tym, czy i kiedy Paweł spadł z konia, więc też nie możemy wiedzieć, czy cokolwiek wówczas usłyszał (jeśli kiedykolwiek z konia spadł). I tak już jako ciekawostka: W starożytności postać Apostoła Narodów najchętniej była ukazywana w towarzystwie św. Piotra lub w scenie męczeństwa – które zdaniem apokryfów dokonało się w Rzymie przez ścięcie mieczem. Natomiast, począwszy od średniowiecza, wydarzeniem z życia św. Pawła, które znalazło największe uznanie w ikonografii, stało się jego nawrócenie-powołanie. Jednak na pierwszych malowidłach nawrócenie-powołanie było ukazywane w sposób bardziej „duchowy”. Na przykład pewien manuskrypt z VIII wieku ukazuje Szawła, który na drodze do Damaszku leży na ziemi przed ukazującym mu się Chrystusem. Mimo wszystko do tamtej pory nie było śladu konia. Być może został dodany później, aby całemu wydarzeniu nadać większego „realizmu”. Odległość pomiędzy Jerozolimą a Damaszkiem, gdzie schronili się pierwsi chrześcijanie prześladowani przez żydowskich przywódców, wynosi 180 km i może dlatego wyobrażano sobie, że nienawiść do prześladowanych skłoniła go do wybrania najszybszego środka lokomocji. Jednak w tamtych czasach było to raczej niemożliwe, ponieważ konie były używane wyłącznie w armii, natomiast zwyczajni ludzie przemieszczali się pieszo lub co najwyżej na osiołku. Inna hipoteza mówi, że koń wywodzi się z tradycji średniowiecza, kiedy to wierzchowce stały się symbolem najsilniejszej klasy społecznej, czyli rycerzy. Łatwo można się tu doszukać pouczającego podobieństwa pomiędzy nimi a wyniosłym i zawziętym Szawłem, którego Niebo rychło wysadziło z siodła. Istnieje jednak pewna bardzo nikła przesłanka, wynikająca z tekstu Starego Testamentu. Znajdujemy w nim opis historii Heliodora, wysłanego przez syryjskiego króla do Jerozolimy, aby zagarnął skarby złożone w świątyni: Razem ze swoją strażą był on już obok skarbca (…), uderzeni mocą Bożą padali bezsilni i strwożeni. Ukazał się im bowiem jakiś koń przybrany najozdobnięjszym czaprakiem, niosący na sobie strasznego jeźdźca, rzucając się gwałtownie, zawisł nad Heliodorem przednimi kopytami (…). On zaś upadł zaraz na ziemię, a gęste ciemności go otoczyły (2 Mch 3, 24-25. 27). A zatem, analogicznie do św. Pawła, Heliodora ogarnęły ciemności – został uzdrowiony przez najwyższego kapłana, po czym również się nawrócił, interesujący szczegół: minister, który zasugerował królowi, aby zagarnął skarby świątynne, nazywał się Apoloniusz z Tarsu… Czy to wystarczy jednak, aby przyjąć założenie, że koń św. Pawła mógł pochodzić ze „stajni” Starego Testamentu? Roberto Beretta, Elisabetta Broli Jedenaście przykazań. Półprawdy i niedomówienia na temat Biblii, Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2005

Pytanie 6 [147] - (2 pkt.)

Proszę podać dwa miejsca w Piśmie Świętym, w których wymieniony jest lekarz. ODPOWIEDŹ: Na przykład: Czcij lekarza czcią należną z powodu jego posług, albowiem i jego stworzył Pan. (Syr 38,1) Grzeszący przeciw Stwórcy swemu niech wpadnie w ręce lekarza! (Syr 33,15) On, usłyszawszy to, rzekł: Nie potrzebują lekarza zdrowi, lecz ci, którzy się źle mają. (Mt 9,12) Pozdrawia was Łukasz, umiłowany lekarz (Kol 4,14)

Pytanie 7 [148] - (1 pkt.)

Jak długo przebywał Jonasz we wnętrznościach wieloryba? ODPOWIEDŹ: Pismo Święte nie mówi o tym, że Jonasz przebywał we wnętrznościach wieloryba. (tak na marginesie wieloryb jest ssakiem a nie rybą) Komentarz: Generalnie i powszechnie przyjmuje się to co czytamy między innymi w Komentarzu historyczno-kulturowym do Biblii Hebrajskiej: Jonasz został połknięty przez stworzenie, które tekst określa jako „wielką rybę” – to przypuszczalnie najbardziej ogólny opis, jaki można było podać. W biblijnym wersecie nie ma niczego, co pozwoliłoby rozstrzygnąć, czy w sensie technicznym chodzi o rybę, czy ssaka, ponieważ w języku hebrajskim słowo to oznacza wszelkie morskie stworzenia. Z tego powodu nie można ustalić gatunku zwierzęcia. Chociaż można przeprowadzić badania wielkości przełyku różnych gatunków zwierząt żyjących w Morzu Śródziemnym, podkreślenie bezpośredniego udziału Pana w tym wydarzeniu powoduje, że w owej rybie nie należy doszukiwać się niczego zwykłego lub regularnego. W religiach starożytnego świata duże stworzenia morskie symbolizowały siły chaosu, które zostały ujarzmione przez stwórcze bóstwo podczas aktu Stworzenia. Jahwe został jak zawsze przedstawiony jako sprawujący całkowitą kontrolę nad morskimi stworzeniami – wielka ryba najzwyczajniej wykonuje Jego wolę. O fakcie przebywania Jonasza we wnętrznościach ryby mówią: Jon 2,1 i Mt 12,40. Jon 2,1: Biblia Tysiąclecia: Pan zesłał wielką rybę, aby połknęła Jonasza. I był Jonasz we wnętrznościach ryby trzy dni i trzy noce. Biblia Warszawska: Lecz Pan wyznaczył wielką rybę, aby połknęła Jonasza. I był Jonasz we wnętrznościach ryby trzy dni i trzy noce. Biblia Warszawsko-Praska: Ale Pan posłał wielką rybę, która połknęła Jonasza. Przez trzy dni i trzy noce przebywał Jonasz we wnętrzu ryby. Mt 12,40 Biblia Tysiąclecia: Albowiem jak Jonasz był trzy dni i trzy noce we wnętrznościach wielkiej ryby, tak Syn Człowieczy będzie trzy dni i trzy noce w łonie ziemi. Biblia Warszawska: Albowiem jak Jonasz był w brzuchu wieloryba trzy dni i trzy noce, tak i Syn Człowieczy będzie w łonie ziemi trzy dni i trzy noce. Biblia Warszawsko-Praska: Jak bowiem Jonasz przebywał we wnętrzu wielkiej ryby przez trzy dni i trzy noce, tak też Syn Człowieczy będzie się znajdował w łonie ziemi trzy dni i trzy noce. (Słowo „wieloryb” występuje również u Mt np. w przekładzie Romana Brandstaettera i tzw. Gedeonitce) Także komentarz w nowym przekładzie NT wydanym przez Towarzystwo św. Pawła podaje m.in.: Zapowiedział jednak znak Jonasza (Mt 16,4), który po trzech dniach przebywania we wnętrzu wieloryba (Jon 2,1) podjął misję zleconą mu przez Boga” chociaż w samym tekście Mt 12,40 jest tam również „wielka ryba” Grecko-polski Nowy Testament. Wydanie interlinearne z kodami gramatycznymi. (tłumaczenie: ks. prof. dr hab. Remigiusz Popowski SDB i dr Michał Wojciechowski) ma w Mt 12,40 zwrot: „του κήτους” przetłumaczony jako „wieloryba” Jednakże już w Nowym Testamencie tłumaczonym przez tegoż samego ks. R. Popowskiego czytamy: „Jak bowiem Jonasz był we wnętrznościach potwora morskiego przez trzy dni i trzy noce, tak Syn Człowieczy przez trzy dni i trzy noce będzie w łonie ziemi.” Mt 12,40 co więcej: W Wielkim Słowniku Grecko-Polskim Nowego Testamentu również autorstwa ks. R. Popowskiego słowo: κητος, - τό – ους tłumaczone jest jako „potwór morski”, „ogromna ryba” i odniesione właśnie do Mt 12,40 W tekście hebrajskim Jon 2,1 natomiast jest: דָּג גָּדוֹל - czyli dosłownie „wielka ryba” W niektórych opracowaniach wspomina się o tym, że Septuaginta posługuje się słowem „wieloryb” jednakże w greckim tekście mamy tam występujące w Mt 12,40 i omawiane już wyżej „του κήτους” W związku z tym „zamieszaniem” mimo wszystko zaliczone zostaną także i te odpowiedzi, w których mowa jest o „trzech dniach i trzech nocach”. I znowu jako ciekawostka: Jednak swe wielkie powodzenie wśród szerokiej publiki Jonasz zawdzięcza nie komu innemu jak Pinokiowi. Ponieważ obaj przebywali we wnętrzu wielkiej ryby, dlatego ich historie w zbiorowej świadomości ludzi połączyły się w jedno i najsłynniejsza drewnianych kukiełek nadała rozgłosu mniej do tej pory znanemu prorokowi. Tak zrodziła się legenda o Jonaszu zamkniętym we wnętrzu wieloryba (o którym w Piśmie Świętym nie ma ani słowa). Roberto Beretta, Elisabetta Broli Jedenaście przykazań. Półprawdy i niedomówienia na temat Biblii, Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2005