POST

motywowany religijnie odpowiada antropologii pojmującej człowieka jako składającego się z duszy i ciała, a nie jako istoty wyłącznie duchowej. W niektórych religiach starożytnych post miał wprowadzać w stan uniesienia. W Izraelu znajdował natomiast swoje odniesienie do Boga. Przyjęcie słów Boga nadaje sens czterdziestu dniom spędzonym bez pożywienia przez Mojżesza (Wj 34,28) i Eliasza (1 Krl 19,8). Poszcząc, człowiek zwracał się do Boga (Dn 9,3; Ezd 8,21), czynił to w postawie całkowitego zawierzenia przed podjęciem trudnej misji (Sdz 20,26; Est 4,16), prosił o przebaczenie grzechu (1 Krl 21,27), błagał o uzdrowienie (2 Sm 12,16.22) oraz oddalenie zagrożenia (Jl 2,12-17; Jdt 4,9-13), obchodził żałobę z powodu śmierci małżonki (Jdt 8,6) i tragedii narodowych (1 Sm 7,6; 2 Sm 1,12; Bar 1,5; Za 8,19).

Ewangelista Łukasz nazywa postem Dzień Przebłagania, kiedy najwyższy kapłan wstępował do Miejsca Świętego Świętych w świątyni, aby dokonać obrzędu pojednania z Bogiem (Dz 27,9; Kpł 16). W obydwu swoich księgach Łukasz jest świadkiem gorliwego odprawiania postów w Izraelu i w starożytnym Kościele: opowiada o pobożnej kobiecie przebywającej w świątyni i odprawiającej posty (Łk 2,37), przytacza przykład faryzuesza poszczącego dwa razy w tygodniu (Łk 18,12), mówi o wspólnocie chrześcijan zachowującej post przed wyborem misjonarzy (Dz 13,2-3).

Post to znak poddania się Bogu. Znaczenie postu Jezusa odsłania się w scenie pierwszego kuszenia. Diabeł, proponując Jezusowi: „powiedz temu kamieniowi, żeby stał się chlebem”, odwołuje się do Boskiej godności kuszonego, a więc do Jego mocy: „jeśli jesteś Synem Bożym” (Łk 4,3). Jezus objawia prawdę o człowieku zależnym nie tylko od materialnego pożywienia oraz o Bogu dopuszczającym doświadczenie głodu na lud przebywający na pustyni, aby pokazać, że troszczy się o człowieka w całej pełni: „Napisane jest: Nie samym chlebem żyje człowiek” (Pwt 8,3). Nie nazywając kamieni chlebem, Jezus ukazał, że człowiek może zapanować nad wszelkiego rodzaju głodem i pożądliwością oraz należeć całkowicie do Boga.
(za: Gość Niedzielny Nr 9/2004)

Wstrzymywanie się częściowe od jedzenia. W ST istniały dwa rodzaje postu: publiczny i prywatny. Post publiczny ogłaszano okresowo (2 Krn 20,3; Ezd 8,21-23, Ne 1,4-11; Jr 36,9). Postom towarzyszyły zwykle modlitwy, błagania, a często również przywdziewanie worów pokutnych na znak skruchy i pokuty (Ne 9,1; Dn 9,3; 1 Mch 3,47). W tragicznych dniach upadku Jerozolimy ogłoszono cztery postne dni (Za 7,5; 8,19). „Uniżenie się i pokuta", stanowiące synonim „postu", były wymagane jako przygotowanie do Dnia Przebłagania (Kpł 16,31-34). Posty publiczne trwały zwykle jeden dzień. Składano wówczas także różnego rodzaju ofiary (Kpł 16,1-5; Sdz20,26;Jr 14,11-12); Pisma prorockie zawierają surowe ostrze­żenia przeciwko nadużywaniu obrzędów postnych (Iz 58,1-9;Jr 14,11-12; Za 7,3-5; 8,18-19). Prorok Joel, chociaż niechętnie, wzywa do postu publicznego i wspólnej lamentacji (Jl 1,8-2,17). Posty prywatne były zachowywane jako akty pokuty (2 Sm 12,15-23; 1 Krl 21,27; Ps 69,1-15), gdy ktoś zachorował (Ps 35,13-14) lub gdy kogoś spotkały szyderstwa i oskarżenia (Ps 109,4-21).

W NT Jezus podkreślał, że postowi powinna towarzyszyć radość (Mt 6,16-18; por. Za 8,19), i sam pościł przed rozpoczęciem publicznej działalności (Mt 4,2). Nie nakazywał jednak postu swoim uczniom, jak to czynił Jan Chrzciciel (Mk 2,18-20). Późniejsza tradycja tekstualna dodała słowa „i postem" do stwierdzenia Jezusa, że pewne demony „można wyrzucić tylko modlitwą" (Mk 9,29). We wczesnym Kościele, post wraz z modlitwą, poprzedzał akt poświęcenia nauczycieli i starszych (Dz 13,2-3; 14,23); i poszczono też w czasie wielkich utrapień (Dz 27,1-38).
(za: EB)