Wstęp do Ewangelii wg św. Jana

Tak więc Ewangelia w sposób harmonijny ukazuje Jezusa jako Syna Bożego i Syna Człowieczego, Odwieczne Słowo Boga i prawdziwego człowieka, w któ­rym dokonał się cud Wcielenia.
Dlatego Ewangelista chce na pierwszym miejscu budzić w nas wiarę, wiarę w Jezusa Chrystusa. A wiara samorzutnie przechodzi w miłość i działa przez mi­łość, a miłość jest istotą życia duchowego, treścią wszelkiej moralności i motorem postępowania chrześcijańskiego. Tym tematem zajmiemy się w następnym rozdziale.

V. CZWARTA EWANGELIA - KSIĘGĄ ZNAKÓW

Ewangelia św. Jana nie jest biografią Jezusa. Autor

- ze swoich wspomnień wybiera niektóre tylko wydarzenia i słowa, cuda i czyny Jezusa;
- nie opisuje gołych faktów z życia Jezusa ani nie cytuje mechanicznie Jego słów;
- po wnikliwym rozważeniu ich w świetle zmartwychwstania i życia Kościoła przekazuje nam ich głębszy sens i odsłania tajemnicę Osoby Jezusa;
- przekazując nam to głębokie poznanie tajemnicy Jezusa, czyni to zawsze pod przewodnictwem Ducha Świętego (J 7, 38-39; 14, 25-26; 16, 12-15).

Abyśmy mogli łatwiej wniknąć w tę tajemnicę, Ewangelista najchętniej posłu­guje się znakami i obrazami, mową symboliczną, przenośnią, alegorią, używa zdań i słów wieloznacznych. Te znaki i symbole nie są sporadyczne i przypadkowe, ale mamy tu do czynienia ze świadomie wybraną techniką i metodą.
W Ewangelii swoją publiczną działalność Jezus rozpoczyna od cudownej prze­miany wody w wino. Ten cud w Kanie Galilejskiej autor Ewangelii nazywa znakiem:

Taki to początek znaków uczynił Jezus w Kanie Galilejskiej (J 2,11).

a swą Ewangelię kończy podobnym stwierdzeniem, którym charakteryzuje całą działalność Jezusa:

I wiele innych znaków, których nie spisano w tej księdze,
uczynił Jezus wobec uczniów (J 20,30).

Te dwa stwierdzenia wystarczyłyby, aby Janową Ewangelię nazwać Księgą znaków.
Ale oprócz tego motyw znaku przewija się przez cały tekst: J 2, 18.23; 3, 2; 4, 48.54; 6, 2.26.30; 7, 31; 9, 16; 10,41; 11,47; 12,18; 12, 37; 13, 24. Z tego wynika, że Ewangelia została świadomie napisana jako księga znaków - to był świadomie zamierzony cel jej autora.
Autor nawiązuje do Księgi Mądrości, która opisuje, jak Bóg dla okazania opie­ki nad narodem w czasie wędrówki do Ziemi Obiecanej czyni znaki - cuda. Podob­nie Jezus, aby obudzić wiarę w swoje posłannictwo, czyni znaki - cuda (J rozdz. 2; 3, 2; 4, 54; 11, 42-47). Cuda Jezusa są przejawami mocy i potęgi Bożej, która mieszka w Nim (J 5, 36; 10, 38; 20, 30).
W tym rozdziale omówimy następujące tematy:
1. Symbole, znaki i typy Starego Testamentu, które wypełniły się w Jezusie Chrystusie.
2. Symboliczny język samego Jezusa.
3. On sam jest żywym obrazem Boga niewidzialnego i Jego żywą świątynią. Spróbuj sam czytać Ewangelię jako Księgę znaków i porównać ją z Księgą Mądrości.

1. W Jezusie wypełniły się znaki, symbole i typy Starego Testamentu

Wszystkie znaki, symbole, typy i figury Starego Testamentu oraz zawarte w nich obietnice są ukierunkowane na Jezusa i w Nim znajdują swoje ostateczne wypełnienie. Przez to zostały one wyniesione na niebywałe wyżyny. W Jezusie Chrystusie wszelka symbolika osiąga najdoskonalszy kształt i formę.

MISTERIUM PASCHALNE

Z Paschą Starego Testamentu związana jest najbogatsza typologia i symbolika. Znalazła ona swoje wypełnienie w Paschalnym Misterium męki, śmierci i zmar­twychwstania Jezusa.
Na Paschę Starego Testamentu składa się sytuacja potomków Abrahama w Egipcie, krew baranka, przejście Jahwe pośród Egipcjan i siedem plag, wypro­wadzenie z niewoli egipskiej, przejście przez Morze Czerwone, wędrówka przez pustynię, przymierze pod górą Synaj, postać Mojżesza, następnie coroczne uro­czystości upamiętniające te wydarzenia. Wszystko to było rodzajem udramatyzowanej katechezy, o głębokiej wymowie symbolicznej i proroczej. Zapowiadały one przyszłe wydarzenia zbawcze związane z życiem, męką, śmiercią i zmartwych­wstaniem Jezusa Chrystusa - czyli z Jego Misterium Paschalnym. Św. Jan rozumie to Misterium jako tajemnicę wywyższenia i uwielbienia Jezusa. Taka wizja jest inna niż w Ewangeliach synoptycznych.
W tych ostatnich Jezus mówi o swojej śmierci, cierpieniach, ukrzyżowaniu i odrzuceniu; jest w nich opis konania i śmiertelnego lęku Jezusa w Ogrójcu - św. Jan opuszcza te opisy, a słowo „cierpieć" (paschein - Mk 8, 31; 9, 12 par.) w ogóle w jego Ewangelii nie występuje.
Ilekroć Jezus mówi o swojej śmierci, używa dwóch określeń:
- wywyższenie - J 3, 14; 8, 28; 12, 32-34
- i uwielbienie - J 7, 39; 8, 54; 12, 16.23; 13, 31n; 17, 1.

Krzyż sam w sobie jest dramatycznym symbolem - a przebieg ukrzyżowania pogłębia jeszcze jego dramaturgię. Zostaje ona jeszcze bardziej pogłębiona, gdy Jezus stwierdza, że w Jego krzyżowej śmierci spełni się prorocze wydarzenie z wędrówki potomków Abrahama przez pustynię: wywyższenie węża przez Moj­żesza (J 3, 14; Lb 21, 4-9). W jednym i drugim wypadku to fizyczne wywyższenie - uniesienie ponad ziemię ma sens duchowy, głębszy; dokona się na polecenie Boga, będzie ratowało ludzi od śmierci i stanie się źródłem życia.
Śmierć Jezusa na krzyżu to nie klęska i hańba, skoro ta śmierć
- uwielbi Ojca i Syna-J 13, 31-32; 17, l,
- ludziom przyniesie życie wieczne i obfity plon - J 3, 15; 12, 24,
- a Jezus przyciągnie do siebie wszystkich ludzi, dopiero gdy zostanie nad ziemię wywyższony - J 12, 32.