Prolog

9-11. Przyjście Słowa jest ukazane w podwójnej formie: jako wejście na świat Światłości prawdziwej i jako wcielenie. Następuje więc pewnego rodzaju rozdzie­lenie pierwotnego Słowa; przyobleka się Ono w mowę i przybiera ciało. Jako mowa domaga się wiary, a jako ciało domaga się widzenia.
Jak już poprzednio zauważyliśmy, w kreśleniu obrazu światłości dostrzega­my w tekście wyraźny rozwój. Najpierw narrator pokazuje ją jako element ko­smiczny, potem jako termin opozycyjny w języku, następnie jako moment mowy będący przedmiotem świadectwa Jana i przygotowującym odpowiednią rolę dla Słowa, a teraz (w. 9) tekst stwierdza, że światłość - to Słowo we własnej osobie, wypełniające zadanie oświecania każdego człowieka. Niejasne jest natomiast, czy tekst wyraźnie akcentuje przychodzenie światłości dla oświecania każdego człowieka, czy też mówi, że każdy człowiek przychodzący na świat spotyka się ze światłością. Tekst jest dwuznaczny. Ponieważ imiesłów erchomenon w w. 9c może być pierwszym przypadkiem liczby pojedynczej (przychodzące) i odnosić się do światła (to fōs) lub czwartym przypadkiem liczby pojedynczej (przychodzącego) i odnosić się do każdego człowieka. W drugim wypadku zwrot należałby do języka obiegowego, a w pierwszym - stanowiłby konstrukcję nieco wymuszo­ną, ale prowadzącą główny wątek. Nie można wykluczyć, że ta dwuznaczność została zamierzona przez autora, jak to ma miejsce w wielu innych wypadkach w czwartej Ewangelii, aby zmusić czytelnika do wnikania w kontekst.
W tym stadium światłość reprezentuje ustawienie Słowa w działaniu za po­średnictwem mowy ludzkiej. Światłość prawdziwa mówi i czyni prawdę. To ujęcie stawia Słowo wobec rozmówców i kieruje do nich przesłanie. Prawdziwe jest to, co domaga się uznania za prawdę. Dlatego rodzi się problem przyjęcia, uznania. Tekst wylicza paradygmatyczne formy przyjęcia przychodzącego światła: nega­tywne przyjęcie ze strony „świata" i „swoich", pozytywne przyjęcie ze strony tych, którzy wierzą w Jego imię.
Świat (gr. kosmos) w pierwotnym swym użyciu oznacza piękno, ozdobę. W w. 10, podobnie jak w całej czwartej Ewangelii, jest używany w potrójnym znaczeniu: 1) ludzkość; 2) całość stworzenia; 3) ludzie zamykający się przed zbawczą prawdą oraz cały klimat duchowy i splot okoliczności związanych z ich postawą niewiary.
Tekst notuje brak uznania Słowa Wcielonego, ale tego tematu nie uwypukla. I to notuje ten brak uznania w stosunku do Słowa przychodzącego pod postacią światłości, a nie w ciele. Świat Go nie poznał.
Istnieje problem użycia zaimka osobowego w przekładzie polskim, gdyż w ję­zyku greckim zaimek auton, występujący w w. 10 (podobnie jak w w. 11), może być czwartym przypadkiem rodzaju męskiego na oznaczenie Słowa (ho logos) lub czwartym przypadkiem rodzaju nijakiego na oznaczenie światła (to fōs), a równocześnie, po świadectwie Jana, wskazuje na Słowo Wcielone - Jezusa Chrystusa.
Świadomość stanu stworzenia powinna przygotować ludzi do uznania Sło­wa. Przez ułożenie w kosmos, harmonię, sensowną całość, „świat" objawia Mą­drość Słowa, tak jak wypowiedź ujawnia i wskazuje na autora. Tymczasem przyjście Słowa na świat nie spowodowało żadnej zmiany, żadnej reakcji, nie stworzyło żadnej Jemu właściwej przestrzeni. Przenosząc się na pole seman­tyczne wypowiedzi, „świat" zachowuje się wobec podmiotu wypowiadającego na mocy własnego systemu, odcinając się od aktu mówienia; byłby on zredu­kowany do pewnego rodzaju wyrażenia w stanie czystym, całkowicie odizo­lowanego od tego, kto się przez to wyrażenie wypowiedział. Dlatego w tym „świecie" żadna osoba nie rozmawia z drugą osobą. W ten sposób zostaje wykluczona idea uznania. Słowo nie jest tu wydarzeniem, lecz jest wtopione w system; „świat" izoluje się w swej własnej reprezentacji, pogrąża się w ciem­nościach, w ukryciu przed Słowem.