Uczta paschalna zapowiedzią Eucharystii

Termin Pascha stanowi dokładnie transkrypcję greckiego rzeczownika pascha (πασχα), który pochodzi od aramejskiego pasḥa i hebrajskiego pesaḥ. Etymologia tego terminu jest ciągle przedmiotem dyskusji wśród uczonych. Próbowano wyprowadzić go od akadyjskiego słowa paszachu, posiadającego znaczenie „ułaskawić, ułagodzić”. Jednakże Pascha izraelska nie miała charakteru ekspiacyjnego. Inna propozycja to odwołanie się do egipskiego słowa pa-sh, które oznacza „uderzenie”. W przypadku Paschy byłoby to uderzenie dziesiątej plagi (zob. Wj 11,1), kiedy to Bóg „uderzył pierworodnych w Egipcie (zob. Wj 12,12.13.23.27.29). Na gruncie biblijnym rzeczownik pesaḥ jest łączony z rdzeniem czasownikowym p̄āsaḥ – „utykać” (zob. 2 Sm 4,40), „utykać, podskakiwać”, „wykonywać pewien taniec rytualny dokoła ofiary” (zob. 1 Krl 18,21.26). W znaczeniu przenośnym czasownik ten może oznaczać: „przeskakiwać”, „przechodzić’, „oszczędzać”. W świetle ostatniego znaczenia Pascha oznaczałaby przejście Boga pomijającego domy Izraelitów, a nawiedzającego nieszczęściem mieszkania Egipcjan (zob. Wj 12,13.23.27; por. Iz 31,5). Nie jest to jednak pierwotne znacznie terminu Pascha, lecz wynik późniejszych skojarzeń. Żadna zatem z przytoczonych hipotez nie jest w pełni przekonująca[6].   

Większość uczonych utrzymuje, że Pascha pierwotnie była świętem wiosennym, związanym z hodowlą owiec, a dopiero później połączono ją z historią Wyjścia z Egiptu[7]. A zatem genezy tego święta należy szukać w czasach przed-Mojżeszowych[8]. Obchody Paschy miały wiązać się z coroczną wiosenną zmianą pastwisk albo ze składaniem ofiar z pierworodnych zwierząt, aby zapewnić płodność i obfitość błogosławieństwa dla stada (por. Wj 22,29-30). Być może świętowanie związane było z oboma wymienionymi kwestiami. Na takie pochodzenie tego święta wydaje się wskazywać przekaz Wj 12: pora roku, która zbiega  się z rozpoczęciem sezonu wypasu owiec oraz zmianą pastwisk; zabicie baranka przez rodzinę;  całkowity brak wzmianki o kapłanie, ołtarzu czy też ofiarowaniu Bogu jakiejś części zwierzęcia; rodzinny charakter tego święta; obchody w nocy w czasie pełni księżyca[9].