Spis ludności za Kwiryniusza (Łk 2,1-2)

15) Gdyby Józef podróżował do Betlejem, to nie szedłby przez niebezpieczne i ciężkie do przejścia góry Samarii, lecz przez dolinę Jordanu.

Odpowiedź:
Nie wiem, jakim cudem Uta Ranke-Heinemann, krytykując relację Łukasza, wywnioskowała, że Józef z Marią szli na spis ludności akurat przez Samarię^[132]. Łukasz w ogóle nie opisuje drogi, którą oni wyruszyli na spis (!). Jeśli ktoś chce się o tym przekonać, to niech po prostu przeczyta drugi rozdział Ewangelii Łukasza. Uta Ranke-Heinemann polemizuje więc w tym miejscu nie z Łukaszem, ale sama ze sobą.


16) Nie było potrzeby, aby Józef musiał natychmiast udawać się z Marią na spis do Betlejem, bo takie spisy trwały długo, nawet wiele miesięcy. Mógł więc poczekać, aż Maria urodzi.

Odpowiedź:
Argument ten jest błędny, bowiem nie uwzględnia, że Betlejem jest bardzo małą miejscowością. Józef musiał więc udać się tam jak najszybciej, bowiem spis trwał tam krótko ze względu na małą ilość mieszkańców tej miejscowości (niecałe 1000 osób^[133], ok. 1000 osób^[134], najwyżej 2000^[135]), tym samym spis mógł się szybko zakończyć.

Reasumując krótko na koniec (bo tekst jest już i tak wystarczająco obszerny), w świetle powyższych danych zarzucanie Łukaszowi, że pomylił się on w kwestii wspomnianego przez siebie (Łk 2,1-2) spisu ludności, jest zbyt pochopne i wcale nie takie oczywiste, jak chcieliby przeciwnicy jego wiarygodności.

Jan Lewandowski

(sierpień 2004)

PRZYPISY:

[1] Por. U. Ranke-Heinemann, Nie i Amen, Gdynia 1994, s. 33-34; por. też: J. Keller, Jezus, w: Od Mojżesza do Mahometa, red. tenże, Warszawa 1987, s. 134-135.
[2] Zarzut ten został prawie dosłownie przytoczony za: Z. Kosidowski, Opowieści Ewangelistów, Warszawa 1979, s. 205; por. też: K. Kautsky, Pochodzenie chrześcijaństwa, Warszawa 1950, s. 15.
[3] Taki zarzut stawia Ewangeliście Łukaszowi znów Zenon Kosidowski, Opowieści Ewangelistów, dz. cyt., s. 203-204; por. też: U. Ranke-Heinemann, Nie i Amen, dz. cyt., s. 21-22, 24; K. Kautsky, Pochodzenie chrześcijaństwa, dz. cyt., s. 15, 318.
[4] Por. U. Ranke-Heinemann, Nie i Amen, dz. cyt., s. 24; por. też: J. Keller, Jezus, dz. cyt., s. 137; Z. Kosidowski, Opowieści Ewangelistów, dz. cyt., s. 204.
[5] Por. tamże, s. 24 i 27-28; por. też: K. Kautsky, Pochodzenie chrześcijaństwa, dz. cyt., s. 318.
[6] Taki zarzut w: tamże, s. 21-22, 24, 25; por. też: Z. Kosidowski, Opowieści Ewangelistów, dz. cyt., s. 205; A. Robertson, Pochodzenie chrześcijaństwa, Warszawa 1961, s. 224-225; K. Kautsky, Pochodzenie chrześcijaństwa, dz. cyt., s. 15, 318-319; J. Keller, Jezus, dz. cyt., s. 137.
[7] Por. U. Ranke-Heinemann, Nie i Amen, dz. cyt., s. 25; por. też: J. Keller, Jezus, dz. cyt., s. 137.
[8] Por. tamże, s. 25, 34; por. też: K. Kautsky, Pochodzenie chrześcijaństwa, dz. cyt., s. 319; J. Keller, Jezus, dz. cyt., s. 136.
[9] Tamże.
[10] Tamże, s. 26.
[11] Tamże.
[12] Tamże.
[13] Tamże, s. 25.
[14] Por. W.J. Harrington, Klucz do Biblii, Warszawa 1997, s. 146-147.
[15] Por. E. Dąbrowski, Nowy Testament na tle epoki, t. I, Poznań 1958, s. 248; por. też: F.F. Bruce, Wiarygodność pism Nowego Testamentu, Katowice 2003, s. 111; J. Teodorowicz, Od Betleem do Nazaretu, Poznań – Warszawa – Wilno – Lublin 1932, s. 115-116, 125-126.
[16] Por. też: A. Nicolas, E. Dąbrowski, Życie Maryi Matki Bożej, Warszawa 1954, s. 124.
[17] Patrz przypisy do punktu 1.
[18] Por. E. Dąbrowski, Nowy Testament na tle epoki, t. I, dz. cyt., s. 248.
[19] Józef Flawiusz, Dawne dzieje Izraela, XVI, 9, 3.
[20] Por. A. Nicolas, E. Dąbrowski, Życie Maryi Matki Bożej, dz. cyt., s. 124; por. też: J. Teodorowicz, Od Betleem do Nazaretu, dz. cyt., s. 117, 119.
[21] Por. J. Teodorowicz, Od Betleem do Nazaretu, dz. cyt., s. 120; por. też: E. Dąbrowski, Nowy Testament na tle epoki, t. I, dz. cyt., s. 249, gdzie zacytowano też pogląd M.-J. Lagrange’a na ten temat.
[22] Tamże, s. 116.
[23] Józef Flawiusz, Dawne dzieje Izraela, XV, 6, 7.
[24] Por. J. Teodorowicz, Od Betleem do Nazaretu, dz. cyt., s. 117.
[25] Tamże.
[26] Tamże, s. 118.
[27] Za: tamże, s. 117.
[28] E. Dąbrowski, Nowy Testament na tle epoki, t. I, dz. cyt., s. 248; por. też: F.F. Bruce, Wiarygodność pism Nowego Testamentu, dz. cyt., s. 111; G. Ricciotti, Życie Jezusa Chrystusa, Warszawa 1954, s. 194.
[29] Tłumaczenie to podaję za: J. McDowell, Przewodnik apologetyczny, Warszawa 2002, s. 62; por. też: F.F. Bruce, Wiarygodność pism Nowego Testamentu, dz. cyt., s. 112, który podaje nieco odmienną wersję tego tłumaczenia, zachowując jednak ten sam sens, który nie łączy okresu rządów Kwiryniusza ze spisem wymienionym przez Łukasza w Łk 2,1-2; patrz też: G. Ricciotti, Życie Jezusa Chrystusa, dz. cyt., s. 190; J. Teodorowicz, Od Betleem do Nazaretu, dz. cyt., s. 132-133.
[30] Por. F.F. Bruce, Wiarygodność pism Nowego Testamentu, dz. cyt., s. 112; por. też: E. Dąbrowski, Nowy Testament na tle epoki, t. I, dz. cyt., s. 249, przyp. 2.
[31] Por. G. Ricciotti, Życie Jezusa Chrystusa, dz. cyt., s. 191-192.
[32] Por. Tertulian, Przeciw Marcjonowi, IV, 19; por. też: A. Nicolas, E. Dąbrowski, Życie Maryi Matki Bożej, dz. cyt., s. 129; G. Ricciotti, Życie Jezusa Chrystusa, dz. cyt., s. 192; F.F. Bruce, Wiarygodność pism Nowego Testamentu, dz. cyt., s. 112-113, przyp. 22; E. Dąbrowski, Podręczna encyklopedia biblijna, t. I, Poznań – Warszawa – Lublin 1959, s. 710; J. Teodorowicz, Od Betleem do Nazaretu, dz. cyt., s. 141.