SZABATOWY ROK

biblijny przepis nakazujący, żeby w każdy siódmy rok nie uprawiać ziemi, a opierający się na przekonaniu, iż ziemia faktycznie nie należy do tego stopnia do człowieka, żeby mógł on nią dowolnie dysponować, ale do samego Boga. Płody, które ziemia sama wydawała w roku szabatowym, należało pozostawić dla ubogich i dzikich zwierząt (Wj 23,10-11; Kpł 25,1-7). Ponadto, „każdy wierzyciel daruje pożyczkę udzieloną bliźniemu" (Pwt 15,2). Darowanie długów miało na celu naprawienie niesprawiedliwości społecznej. Zwyczajem starobabilońskim było ogłaszanie przez królów darowania wszystkich długów i zobowiązań.

Przestrzeganie roku szabatowego w okresie Drugiej Świątyni (koniec V w. przed Chr.-70 r. po Chr.) jest poświadczone w Ne 10,32 i l Mch 6,49.53, a Juliusz Cezar zatwierdził zwolnienie Żydów z podatków w roku szabatowym (Ant. 14,202). Hilel wprowadził prozbul (dekret zwolnienia czy wyłączenia) pozwalający przenosić długi poza rok szabatowy. Po powstaniu żydowskim (66-74 po Chr.) i wojnie prowadzonej pod dowództwem Bar Kochby (132-135 po Chr.) zostało uchylone zwolnienie Żydów od podatków w roku szabatowym i prawodawstwo rabinackie stało się bardziej łagodne. Prawo rabinackie we współczesnym Izraelu nadal domaga się przestrzegania roku szabatowego.
(EB)